Uşaqlıq qanaxmaları
Uşaqlıq qanaxmaları – menstruasiya ilə müqayisədə uzun müddətli olması, qan itkisinin həcmi və qatılığı ilə fərqlənən anormal ifrazatlardır. Normada menstrual tsikl 24-31 gün intervalında dəyişir. Aybaşı qanaxmaları 4-8 gün davam edir. Bu zaman orqanizmin ümumi qan itkisi orta hesabla 40-80 ml arasında olur. Qadınlarda qanaxmalar reproduktiv dövrdə 10-30%, klimaks öncəsi isə 50% hallarda müşahidə edilir.
Uşaqlıq qanaxmaları nədən yaranır?
- qanın laxtalanma sisteminin irsi pozğunluqları və infeksiyalar. Uşaqlıq qanaxmalarının aşkarlandığı yeniyetmələrin 20%-də, reproduktiv yaşda olan qadınların isə 10%-də trombositopeniya, koaqulopatiyalar (qan laxtalanmasının pozulması) qeydə alınır;
- uşaqlığın daxili (endometrium) və əzələ qatının (miometrium) üzvi dəyişiklikləri (uşaqlığın submukoz mioması, adenomioz, uşaqlığın polipləri, endometriumun hiperplaziyası və bədxassəli şişi);
- qeyri-üzvi səbəblər – uşaqlıqdaxili spiral, xroniki endometrit, ovulyator disfunksiya;
- bəzi dərman vasitələrinin: antibiotiklər, antidepressantlar, tamoksifen, kortikosteroidlər və s. qəbulu;
- endokrinopatiyalar və psixo-emosional gərginlik halları (yumurtalıqların polikistozu, hipotireoz, hiperprolaktinemiya, piylənmə, anoreksiya, ekstremal idman növləri ilə məşğul olma).
Endokrinopatiya – hormonal sistemdə olan patologiya mənasını verir. Hiperprolaktinemiya – qanda prolaktinin səviyyəsinin yüksək olmasıdır. Hipotireoz – qalxanvari vəzin funksional çatışmazlığıdır, sadə dildə zəhərsiz zob adlanır. Anoreksiya isə çəkinin birdən-birə kəskin şəkildə azalmasıdır.
Uşaqlıq qanaxmaları – kliniki əlamətləri
– nizamsız, uzunmüddətli qanaxmalar (menometrorragiya);
– həcmi 80 ml-dən çox olan və 8 gündən uzun davam edən qanaxmalar (hipermenoreya);
– aybaşılararası və nizamsız qanlı axıntı;
– 24 gündən az intervallı menstruasiyalar (polimenoreya).
Uşaqlıq qanaxmaları – diaqnostikası
- xəstənin şikayətlərini dəyərləndirməklə endokrinoloq-ginekoloq müayinəsi;
- qanda koaquloqramma analizi;
- transvaginal (uşaqlıq yolundan daxil olmaqla) USM;
- endometriumun histeroskopiyası və biopsiyası;
- kiçik çanaq orqanlarının Maqnit Rezonans Tomoqrafiyası (MRT).
Anormal uşaqlıq qanaxmaları zamanı müalicə
Qanaxmanın səbəbi aydınlaşdırıldıqdan sonra müalicə 2 istiqamətdə aparılır:
- səbəb aradan qaldırılmaqla qanaxmanın dayandırılması;
- residivin (təkrar qanaxmanın) qarşısının alınması.
Qanaxma üzvi səbəblərlə bağlı olmadıqda, qeyri-cərrahi üsullardan istifadə edilir. Sonda onu da əlavə edək ki, ginekoloji stasionarlarda uşaqlığın amputasiyası (cərrahi yolla xaric edilməsi) keçirmiş xəstələrin 1/3 hissəsi gecikdirilmiş qanaxmalarla müraciət edən qadınlardır. Bu səbəbdən uşaqlıq qanaxmaları ilə rastlaşdıqda həkim qəbuluna yazılmağı ləngitməyin.